پاخوره گندم یک مشکل مهم از مرحله پنجه‌زنی تا ساقه‌روی گندم است که منجر به کاهش شدید عملکرد میشود. متاسفانه در بسیاری از مزارع گندم کشور به علت عدم رعایت برخی اصول کاشت و کوددهی، بیماری پاخوره گندم مشاهده شده و هر ساله خسارت زیادی را برای کشاورزان عزیز دارد.
درصورتیکه قبل از بروز پاخوره گندم برای برنامه‌ریزی و مدیریت مزرعه‌تان اقدام کنید، کمتر شاهد این مشکل هستید و از سالی به سال دیگر می‌توانید براحتی پاخوره گندم را کنترل کنید.
پاخوره گندم چیست؟
پاخوره یک بیماری قارچی است که توسط قارچ خاکزی Gaeumannomyces graminis var. tritici ایجاد میشود. این قارچ باعث بسته شدن آوندها، پوسیدگی و سیاه شدن ریشه و طوقه میشود که به دنبال آن انتقال مواد از ریشه به بخش هوایی با مشکل مواجه شده و در نتیجه کوتاهی بوته و زرد شدن و حتی از بین رفتن گیاه اتفاق می‌افتد. اگر بوته گندم زنده بماند رشد ضعیفی داشته و عملکرد آن شدیدا کم میشود. در گیاهانی که دچار پاخوره گندم شده‌اند، اگر به خوشه هم بروند، دانه‌ها چروک و تیره رنگ بوده و ساقه نیز براحتی خم شده یا ورس می‌کند و توانایی نگه داشتن سنبله‌ها را نخواهد داشت.
چه دلایلی باعث پاخوره گندم میشود؟
دلایل مختلفی باعث بروز پاخوره گندم و بیش‌تر شدن آن می‌شوند که در ادامه مطالعه می‌کنید.
عدم جمع‌آوری بقایای محصول سال قبل
بقایای کاه و کلش گندمِ سال قبل یا گیاهان سال گذشته در مزرعه یک دلیل مهم برای بروز پاخوره است و اگر پس از برداشت محصول، بهداشت مزرعه رعایت نشود در سال بعد هم شاهد پاخوره گندم خواهید بود.
مصرف کودهای حیوانی
استفاده از کودهای حیوانی یا دامی در مزرعه به دلیل وجود عوامل قارچی در این کودها باعث پاخوره گندم میشود و شاهد از بین رفتن بخش زیادی از گیاهان خواهید بود.
عدم رعایت عمق کاشت بذر گندم
عمق کاشت زیاد هم دلیل دیگر پاخوره است زیرا هر چه بذر را عمیق‌تر بکارید، گیاهچه برای بیرون آمدن از خاک دچار مشکل شده و به علت رطوبت خاک در اطراف طوقه، رشد قارچ‌ها زیاد شده و در نتیجه بوته‌هایی که بذرشان عمیق کشت شده، درگیر پاخوره می‌شوند.
عدم رعایت تراکم بوته‌ها
افزایش تراکم بوته‌ها از دیگر دلایل پاخوره است زیرا زمانیکه تعداد بوته‌ها زیاد باشد، نور به داخل کانوپی و خاک کمتر نفوذ می‌کند و در نتیجه رطوبت اطراف بوته‌ها زیاد شده و در نتیجه رشد قارچ‌های بیماریزا از جمله پاخوره افزایش می‌یابد.
چگونه مشکل پاخوره گندم را در مزرعه کاهش دهیم؟
در این محتوا آموزشی برای کاهش و یا حل پاخوره گندم دو راه حل مهم ارائه دادهایم که اگر رعایت کنید میزان بروز این مشکل کم خواهد شد.
استفاده از برنامه کودی طبق اصول و برنامه‌ریزی
یکی از راهکارهای مهم برای کنترل و کاهش پاخوره گندم، مصرف کودهای میکروبی دارای باکتری است که هم به دسترسی بهتر ریشه به عناصر کمک کرده و هم باعث افزایش ترکیبات ضدقارچی در خاک میشود. مصرف گوگرد به همراه باکتری اکسیدکننده آن نیز به دلیل کاهش رشد قارچ‌ها در اطراف بوته‌ها به کم شدن بروز پاخوره کمک می‌کند.
یک ترکیب دیگر که می‌تواند نقش مهمی در کاهش بروز پاخوره گندم داشته باشد، سیلیکات پتاسیم است، زیرا در این کودها، عنصر سیلیسیم نقش کلیدی در بهبود مقاومت گندم به این بیماری دارد زیرا سیلیسیم عنصری است که در شرایط تنش به افزایش ضخامت دیواره سلولی برگ و ساقه گندم کمک می‌کند و همین موضوع باعث بهتر شدن گیاه به هر نوع عامل تنش میشود. قبل از کشت نیز تکنیک بذرمال با ترکیبات دارای عنصر روی به بهتر بودن شرایط رشد بذر و استقرار بهتر بوته‌ها کمک زیادی می‌کند.
نکته: مدیریت مصرف نیتروژن در مزارع برای کنترل بیماری پاخوره گندم بسیار مفید است. از مصرف بیش از حد اوره و یا هر نوع کود نیتروژنی خودداری کنید.
مدیریت مصرف کودهای دامی و جمع آوری کاه و کلش از مزرعه
کودهای حیوانی بسترهای مهمی برای رشد قارچ ها هستند همچنین کاه و کلش محصول قبلی نیز به گسترش پاخوره گندم منجر می‌شوند. پس بخاطر داشته باشید که این موارد را حتما رعایت کنید.
با توجه به چالش‌هایی که هرساله در مزارع گندم مشاهده میشود، تیم اگرویار برای کنترل و کاهش چنین مشکلاتی از جمله پاخوره گندم، با ارائه خدمات و پشتیبانی همراه شما کشاورزان عزیز است.
منابع
+ Mukarram, M., Petrik, P., Mushtaq, Z., Khan, M. M. A., Gulfishan, M., & Lux, A. (2022). Silicon nanoparticles in higher plants: Uptake, action, stress tolerance, and crosstalk with phytohormones, antioxidants, and other signalling molecules. Environmental Pollution, 119855.
+ https://ahdb.org.uk/knowledge-library/take-all-disease-in-cereals-prevent-detect-control.
13 پاسخ
سلام ودرود آیا از بذر گل آفتاب گردان اصلاح شده جزئیاتی دارین تناژ در هتکار برای منطقه سردسیر جوابگو هست یانه………. ممنون میشم نظرتونا بگین
سلام
این مبحث مربوط به پاخوره گندم هستش ولی به احترام شما بزرگوار پاسخ شما در مورد آفتابگردان را عرض می کنم.
ارقام هیبرید آفتابگردان با طول دوره رشد ۱۰۰ تا ۱۰۵ روز بوده که چند سالی هست در مناطق سردسیر کشت میشه.
میزان بذر مصرفی در هکتار ۱۰ کیلوگرم بوده.
پتانسیل عملکرد تا ۴ تن را دارد ولی به طور میانگین ۲/۵ تا ۳ تن در مناطق سردسیر از آن برداشت میشود.
آبیاری بارانی، قطره ای و سنتی (جوی و پشته) برای آن قابل اجرا می‌باشد.
بوته های یک دست، تک طبق و طبق های بزرگ به همراه دانه های درشت از خصوصیات آن بوده.
سلام مهندس من امسال گندمم دور ساقه اش که تو خاک هست چند لایه برگ زرد هست و ساقه انگار یکم نرم هست و قبل کاشت هم کلش زمین رو آتیش نزدم
الان راهی هست که پاخوره رو برای همین امسال کنترل کنم چون زمین اجاره هست برای سال بعد کار ندارم فقط برای امسال منظورم هست
و چه سم و قارچ کشی استفاده کنم ممنونم
با سلام و احترام
برای پیشگیری می توانید از سیلیکات پتاسیم به صورت ریشه ای و در اولین آبیاری پیش رو استفاده کنید. در صورتیکه گسترش پیدا کرده و نیاز به درمان هست باید با گیاهپزشک مشورت کنید.
سلام وقت بخیر
من دیم کار هستم والان دور زمین خیلی کم آثار پاخوره مشاهده میشه میترسم به کل زمینم سرایت کنه ممنون میشم اگه راه حلش بهم بگید.
با سلام و احترام
چون بیماری پاخوره از طریق ریشه خسارت می زند باید سیلیکات پتاسیم به صورت مصرف ریشه ای استفاده شود. در صورتیکه امکان آبیاری تکمیلی برای این مزرعه وجود دارد این کار را انجام دهید.
سلام.
اصولا پاخوره درگیاه گندم وجو. بیشترمربوط به مزارعی است که دارای رطوبت بالا بودهماننده اراضی که قبلا برنج کشت شده ویا قسمت هایی که اب بیشتردران جمع میشود.
توصیه اول اینکه درمزارع شالیزاری ویا اطراف رودخانه و یا نهره های ای کشت انجام نشود واگرمیشود اقدام بع زهکشی خروج اب اقدام شود.
درمحل های گودافتاده در مزارع اقدام بهدتسطیح و زهکش مناسب انجام شود.
بیشتراز کودهای با روکش گوگردی استفاده گردد تا مقلومت گیاه به این بیماری بیشترشود.
باسلام واحترام
یکی از دلایل پاخوره کودهای حیوانی اعلام شده و همچنین کودهای حیوانی بستر مناسبی برای قارچ ها اعلام شده در حالی که ما چند سالی در استان خوزستان دشت آزادگان از کودهای حیوانی بجای سایرکودازجمله کودهای پایه (سوپرفسفات،پتاس،گوگرد و…)استفاده میکنیم و الحمدولله بسیارخوب جواب داده
با سلام و احترام
از اینکه تجربه تان را با ما به اشتراک گذاشتید، سپاسگزاریم. در صورتیکه کود دامی کاملا پوسیده باشد مشکلات کمتر خواهد بود اما تیم ما بطور کلی کود دامی را توصیه نمی کند.
سلام منم سال گذشته بااین بیماری مواجه شدم چون دیر فهمیدم دیگه سم و قارچ کش تاثیری نداشت از۳ هکتار ۳ و نیم تن برداشت کردم البته منم قبلش کوددامی پاشیده بودم ولی امسال جو کردم آبم کمتر دادم خداروشکر خوب شده
سلام به کشاورزان زحمت کش
دوستان این بیماری به خاطر رعایت نکردن تناوب کشت هست. جای غلات را هرساله بکارید این بیماری احتمال زیاد می گیرد ممنون
با سلام و خسته نباشید خدمت شما دوستان
موقع کاشت گندم یا کلزا رطوبت زمین زیاده ؛ و درصد زیادی از بذر در نیاد و قسمتهایی که رویش کردن ممکنه با بوته میری مواجه ن..
اگ پیشنهادی یا راهکاری حتی در قالب یه تجربه واس رفع این مشکل کمکم کنه ممنون میشم راهنماییم کنید
باتشکر
رستمی ازگرگان
سلام و خدا قوت به جنابعالی
چند پیشنهاد برای شرایطی که فرمودید وجود دارد. 1- استفاده از بذرمال قبل از کاشت بذرها برای بهبود و سرعت جوانه زنی و استقرار مناسب گیاهچه. 2- ضدعفونی بذرها با قارچکشها برای جلوگیری از بوته میری و سایر بیماری های قارچی. 3- اگر منطقه سردسیر نیست می توانید بذرها را با عمق کمتر یا به اصطلاح سطحی تر کشت کنید. 4- اگر کشت آبی دارید حتما آبیاری ها را مدیریت کنید تا رطوبت بیش از حد در خاک نباشد. 5- استفاده از برنامه کودی اصولی از ابتدا تا انتهای کشت