یکی از مسائل مهمی که پس از برداشت محصول در باغات وجود دارد، زمان قطع آبیاری درختان در پاییز و آبیاری زمستانه است که اگر نکات مربوط به آن رعایت نشده یا توجه کمی به آن داشته باشید، متاسفانه برای فصل بعدی با کاهش رشد و عملکرد درختان روبرو خواهید بود.
شاید آبیاری پس از برداشت باغ به نظر ساده برسد و به دلیل اینکه بعد از برداشت، درختان بتدریج برای خواب آماده می‌شوند، به حجم و زمان آبیاری‌ها توجه کمی شود، اما بهتر است که به تاریخ‌های کلیدی برای آبیاری چه در فصل رشد و چه در زمان خواب درختان توجه ویژه شود زیرا تقویت جوانه‌های گل و همچنین عملکرد درختان میوه بسیار به آبیاری زمستانه وابسته است.
چرا زمان قطع آبیاری درختان در پاییز مهم است؟
سوال بسیار مهم باغداران عزیز پس از برداشت محصول این است که آبیاری باغ را کی قطع کنیم؟! دقت کنید که آبیاری باغ چه پس از برداشت و چه در زمان خواب درختان به دلایلی که در ادامه مطالعه می‌کنید، نباید قطع شود.
بطور کلی آبیاری برای درخت میوه در همه فصول مهم است و بایستی بطور اصولی برای آن برنامه‌ریزی شود و نباید خاک خشک شود تا به ریشه و سایر بخش‌های درخت آسیب برسد.
اهمیت آبیاری‌های زمستانه باغات
حفظ رطوبت در خاکِ باغ پس از برداشت و طی پاییز و زمستان بسیار کلیدی است و دو دلیل اصلی آن عبارتنداز:
- رشد و توسعه ریشه‌های درختان
- تقویت جوانه‌های گل سال بعد
منظور از آبیاری پاییزه یا آبیاری‌های زمستانه، آبیاری سنگین نیست، بلکه حجم آبیاری به مقداری باشد که رطوبت کافی برای ریشه‌ها در خاک وجود داشته و به اصطلاح، خاک در حالت گاورو باشد. آبیاری زمستانه درختان میوه برای کل درختان مهم است، اما برای برخی درختان مانند سیب و گلابی، خصوصا در مناطق با بارندگی کم، مهم‌تر است زیرا نیاز آبی این درختان نسبت به درختانی مانند پسته بیش‌تر است و رطوبت ناحیه ریشه این درختان باید در تمام فصول به اندازه کافی باشد.
نکته: اگر پس از برداشت محصول، بارندگی و برف در منطقه وجود ندارد، بایستی آبیاری هرچند سبک انجام شود تا خاک خشک نشود. طی پاییز و زمستان آبیاریِ درختان با فواصل زمانی طولانی‌تر انجام می‌شود، یعنی حجم آب مصرفی تغییری نکرده اما دور آبیاری بیش‌تر می‌شود.
رشد و توسعه ریشه‌های درختان
در 6 ماهه دوم سال، توسعه ریشه درختان یک مرحله بسیار کلیدی در چرخه نموی درخت است و بهترین کار این است که آبیاری‌ها بطور مداوم و با هدف حفظ رطوبت کافی برای توسعه ریشه‌ها ادامه داشته باشد. البته دقت کنید که اگر رطوبت خاک از طریق بارندگی‌ها باندازه کافی بود، نیازی به آبیاری نیست، در غیر این صورت آبیاری‌های سطحی بسیار مهم است.
کشاورزان عزیز، توجه کنید که اگر تمایل به یخ آب زمستانه در باغتان داشتید، به حجم بالا آب برای یخ آب توجه کنید، زیرا مقادیر بسیار زیاد آبیاری‌ها منجر به پوسیدگی‌های طوقه و ریشه و گموز برای باغات بخصوص باغ پسته می‌شود.
تقویت جوانه‌های گل سال بعد
عدم رعایت زمان‌های آبیاری درختان پس از برداشت و در پاییز و زمستان در باغات یقینا منجر به کاهش جوانه‌های گل سال آینده خواهد شد. این مسئله از این جهت اهمیت دارد که در درختانی مانند پسته و یا سیب و گلابی، تغییرات جوانه گل فصل آینده پس از برداشت نیز ادامه دارد و به همین دلیل آبیاری پس از برداشت بسیار حائز اهمیت است. در چنین شرایطی باید از وارد شدن تنش خشکی به درخت با حفظ رطوبت کافی در خاک جلوگیری کرد تا طی دوران خواب، عناصر غذایی بهتر توسط ریشه‌ها جذب شوند.
در برخی مطالعات مشخص شد که عدم انجام آبیاری بعد از برداشت میوه‌ها باعث کاهش 33 درصدی تعداد میوه در درخت می‌شود که نهایتا عملکرد نهایی کاهش می‌یابد.
فاصله آبیاری درختان در پاییز
به طور کلی تصور این است که زمان قطع آبیاری درختان در پاییز است اما آبیاری نه تنها قطع نشده بلکه در زمان خواب درخت فاصله آبیاری‌ها طولانی‌تر می‌شود چرا که نیاز آبی درخت در این تاریخ‌ها کمتر است.
نکته: مدیریت آبیاری‌ها در زمان خواب درختان به معنی آبیاری‌های سنگین نیست، بلکه باید به نحوی مدیریت شود تا هم درختان برای خواب آماده شوند و هم بحث توسعه ریشه و جذب عناصر بطور مناسبی انجام شود.
بسته به اقلیم منطقه و نوع خاک و بارندگی‌ها، آبیاری باغات از زمان شروع خواب تا قبل از بیدار شدن درخت، ماهی یکبار انجام شده و با نزدیکی به زمان بیدار شدن درخت، دو هفته‌ای یکبار باید آبیاری انجام شود. اگر بارندگی‌هایی طی پاییز و زمستان در منطقه‌تان رخ داد، آبیاری پس از بارندگی فقط در صورتی انجام شود که خاک در عمق 30 تا 40 سانتیمتری اول خاک خشک باشد.
نکته مهم: آبیاری پسته بخصوص در مناطق با آب و خاک شور اهمیت زیادی دارد زیرا در تابستان به علت آبیاری و تبخیر بیش‌تر از سطح خاک، نمک در اطراف ریشه تجمع یافته و در فصل پاییز و زمستان بهتر است از ناحیه ریشه آبشویی شود. آبشویی خاک در مناطق شور و در پاییز و زمستان باید تا عمق 30 سانتیمتری انجام شود.
برنامه کودی پاییزه برای درختان میوه
طبیعتا آبیاری پاییزه و زمستانه در باغات بعلاوه برنامه کودی فصل خواب مهم است.
دو دسته از کودها در پاییز و زمستان توصیه می‌شوند:
- کودهای تامین‌کننده که دیرحل یا آهسته‌رهش هستند مانند کود سوپرفسفات تریپل یا دی‌آمونیوم فسفات و سولفات پتاسیم گرانول و گوگرد
- کودهای زیستی دارای باکتری (کود میکروبی) که برای افزایش حلالیت عناصر و دسترسی بهتر ریشه به عناصر پیشنهاد می‌شوند.
نکته: کودهایی شیمیایی که مستقیما در آب حل می‌شوند، به دلیل شستشو و عدم جذب موثر توسط ریشه مناسب پاییز و زمستان نیستند.
بخش نظرات
دیدگاهتان را در ارتباط با این مطلب آموزشی بنویسید!