گوگرد یکی از مهم‌ترین عناصر غذایی مورد نیاز برای گیاهان است که توجه چندانی به اهمیت آن در کشاورزی نشده است. از آنجاییکه عنصر گوگرد نقش مهمی در تنظیم pH خاک و افزایش حلالیت و جذب عناصر غذایی برای گیاهان دارد، بایستی کشاورزان عزیز به نحوه مصرف و مواردی که برای حلالیت گوگرد در خاک نیاز است، توجه ویژه داشته باشند.
آنچه در این مقاله می‌خوانید!
چند مورد از کارکردهای مهم گوگرد
- تنظیم pH خاک
- افزایش حلالیت و جذب عناصر غذایی در خاک
- تولید کلروفیل (سبزینگی) در گیاهان
- عنصری مهم برای تولید روغن در گیاهان دانه‌روغنی مانند کلزا
- بهبود کیفیت محصولات
تامین گوگرد مورد نیاز گیاهان
در کشاورزی ایران برای تامین گوگرد مورد نیاز از انواع کودهای گوگردی استفاده می‌شود. قبل از مصرف هرکودی باید به نکته بسیار مهم زیر توجه داشته باشید؛
فرم قابل جذب گوگرد برای گیاهان، یون سولفات (SO4-2) است. یعنی گوگرد (S) موجود در کودهای گوگردی برای جذب و اثرگذاری باید در داخل خاک به فرم سولفات تبدیل شوند و این تبدیل با حضور باکتریهای اکسیدکننده گوگرد مانند تیوباسیلوس‌ها و سایر گونه‌های باکتریایی اتفاق می‌افتد.
برای تامین گوگرد مورد نیاز خاک و همچنین هدف مصرف می‌توان از کودهای گوگردی مختلف بصورت زیر استفاده کرد؛
- گوگرد خالص پالایشگاهی مانند گوگرد پودری، گرانول، عدسی، پاستیلی و …
- کودهای سولفاته حاوی گوگرد مانند سولفات پتاسیم
- گوگرد مایع
❌ هرکدام از کودهای ذکر شده دارای مزایا و معایبی هستند که در مقاله‌ای جداگانه به همه این موارد پرداخته خواهد شد. اما در اینجا به نکته مهم زیر توجه داشته باشید؛
مناسب‌ترین فرم گوگرد برای تنظیم pH خاک و افزایش حلالیت و فراهمی سایر عناصر غذایی، گوگرد خالص پالایشگاهی با خلوص 99-90 درصد است.
در زمان استفاده از کودهای پالایشگاهی با خلوص بالا باید به نکته بسیار مهم زیر توجه کنید.
وقتی کود گوگردی وارد خاک می‌شود، توسط باکتریهای اکسیدکننده مانند تیوباسیلوس‌های خاک حل شده و به فرم قابل جذب یعنی سولفات تبدیل می‌شود.
سرعت اکسیداسیون گوگرد به عوامل مختلفی از جمله اندازه ذرات گوگرد، دما، رطوبت و میزان جمعیت میکروبی خاک بستگی دارد.
براساس موارد ذکر شده استفاده از کودهای باکتریایی حل‌کننده گوگرد برای افزایش حلالیت و جذب گوگرد ضروری هستند. این کودها در بازار، بیشتر با عنوان کود باکتری تیوباسیلوس شناخته می‌شوند. اما باید بدانید که برخی محصولات موجود در بازار علاوه‌بر تیوباسیلوس‌ها، حاوی گونه‌های جدید اکسیدکننده گوگرد نیز هستند.
کود باکتری تیوباسیلوس چیست و چه مزایایی دارد؟
این کود حاوی باکتریهای مفیدی است که با اکسیدکردن گوگرد مصرفی باعث افزایش حلالیت و جذب آن توسط گیاهان و همچنین باعث تنظیم pH خاک می‌شود.
از مزایای تیوباسیلوس‌ها و سایر گونه‌های باکتریایی اکسیدکننده گوگرد می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم؛
- افزایش حلالیت و جذب گوگرد مصرفی توسط ریشه
- تنظیم pH خاک و افزایش جذب عناصر غذایی
- محافظت از ریشه در برابر بیماری‌هایی از جمله پوسیدگی‌های فوزاریومی از طریق تولید برخی ترکیبات ضد قارچی
- تولید برخی اسیدهای آلی مانند سیدروفورها برای تسهیل جذب سایر عناصر غذایی مانند آهن
- سمیت زدایی برخی فلزات سنگین در خاک مانند آلومینیوم
کود باکتری تیوباسیلوس و بطور کلی کودهای باکتریایی اکسیدکننده گوگرد از طریق موارد ذکر شده در بالا باعث بهبود عملکرد و تولید محصول خواهند شد.
نحوه مصرف کود باکتری تیوباسیلوس
کودهای اکسیدکننده گوگرد یا همان تیوباسیلوس را می‌توان به روش‌های زیر استفاده کرد؛
گوگرد مال
در این روش باکتری تیوباسیلوس و گوگرد را مخلوط کرده و روی سطح خاک پخش می‌کنند و برای تسریع در سرعت اکسیداسیون، گوگرد با خاک مخلوط می‌شود.
البته این روش مصرف برای کودهای تیوباسیلوس مایع کمی دشوار است چرا که اسپری این کود روی گوگرد باعث ایجاد مشکلاتی برای جمعیت میکروبی و همچنین پخش گوگرد در سطح خاک می‌شود.
اسپری روی خاک
در این روش، بعد از پخش گوگرد در سطح خاک، کود تیوباسیلوس در داخل مخزن سمپاش حل شده و روی سطح خاک اسپری می‌شود. بعد از اسپری باید آبیاری صورت گیرد تا رطوبت لازم برای فعالیت باکتری‌ها فراهم شود.
کودآبیاری
در روش کودآبیاری، بعد از پخش گوگرد در سطح خاک، باکتریهای اکسیدکننده گوگرد در سیستم آبیاری تزریق می‌شوند تا به همراه آب آبیاری وارد خاک شوند.
باکتری تیوباسیلوس به همراه کدام فرم‌های گوگردی باید مصرف شود؟
باکتریهای اکسیدکننده گوگرد باید به‌همراه تمام کودهای جامد گوگردی غیرقابل حل (حاوی فرم S گوگرد) مانند گوگرد پالایشگاهی پودری، پاستیلی، عدسی، گرانول و معدنی استفاده شوند. درصورتی که این‌کودها به تنهایی مصرف شوند درفرایند اکسیداسیون قرار نگرفته و اثرگذاری نخواهند داشت.
زمان مناسب استفاده از باکتری تیوباسیلوس
بهترین زمان مصرف باکتری تیوباسیلوس بستگی به زمان مصرف گوگرد دارد. این کود باید به همراه گوگرد مصرف شود.
- زمان مناسب مصرف گوگرد + باکتری تیوباسیلوس در کشت‌های زراعی قبل از کاشت است.
- در کشت‌های باغی نیز، گوگرد + باکتری تیوباسیلوس باید بصورت زمستانه و تا قبل از شروع فصل رشد با خاک مخلوط شوند.
مقدار مصرف باکتری تیوباسیلوس
مقدار مصرف کود تیوباسیلوس بسته به فرم کود (جامد یا مایع)، مقدار گوگرد مصرفی و نوع برند متفاوت است. به عنوان مثال در صفحه محصول سولفوباکتر دایان مقدار مصرف این کود به‌مقدار 5 تا 10 لیتر در هکتار توصیه شده است و یا در مورد برند دیگر با عنوان سولفوبارور مقدار 1 کیلوگرم از کود تیوباسیلوس به ازای هر 50 کیلوگرم گوگرد توصیه شده است.
برای اطلاع از مقدار مصرف سایر کودهای باکتری تیوباسیلوس به اطلاعات درج شده روی برچسب آنها توجه داشته باشید.
معرفی چند کود باکتری تیوباسیلوس در ایران
در ایران، تنها چند شرکت تکنولوژی و دانش تولید این محصول را دارند.
- یکی از بهترین کودهای باکتریایی اکسیدکننده گوگرد در ایران سولفوباکتر با برند دایان است که توسط شرکت دانش‌بنیان خوشه‌پروران زیست‌فناور تولید می‌شود. این کود، به‌فرم مایع بوده و جمعیت بالایی از باکتریهای تیوباسیلوس و گونه‌های جدیدی از اکسیدکننده‌های گوگرد را در خود دارد.
- یکی دیگر از محصولات مطرح موجود در بازار ایران سولفوبارور 1 است که توسط شرکت زیست‌فناور سبز تولید و به بازار عرضه می‌شود. این کود جامد و بصورت پودری بوده و مطابق دستورالعمل‌های روی برچسب آن قابل مصرف است.
در این مقاله سعی کردیم به اهمیت گوگرد در کشاورزی و مصرف کودهای باکتریایی تیوباسیلوس و سایر گونه‌های اکسیدکننده گوگرد، روش، مقدار و زمان مناسب مصرف و معرفی چند برند معروف این کود اشاره کنیم.
از اینکه تا انتهای مقاله ما را همراهی کردید سپاسگزاریم.
اگر در ارتباط با مصرف کود تیوباسیلوس سوال و تجربه‌ای دارید در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.