پوسیدگی ریشه درختان در باغات یک موضوع بسیار مهم است که متاسفانه در اکثر موارد به دلیل اینکه باغداران عزیز تنها ظاهر درخت را دیده و نسبت به ریشه توجه کم‌تری دارند، بسیار دیر متوجه این مشکل می‌شوند.
آنچه در این مقاله می‌خوانید!
معمولا علائم پوسیدگی ریشه با زرد شدن برگ درخت، ریزش برگ یا حتی ریزش میوه همراه است که در زمان دیدن این علائم اولین فکری به ذهن افراد می‌رسد مربوط به کوددهی و آبیاری و … است و بسیار کم پیش می‌آید که به پوسیدگی ریشه درخت و بررسی آن فکر کنند.
دلایل مهم پوسیدگی ریشه
پوسیدگی ریشه درختان دلایل مختلفی دارد که قبل از هر اقدامی باید دلیل آن بررسی و سپس راه حل مناسب اجرایی شود.
غرقابی بودن خاک
ریشه درخت مانند بقیه اندام‌ها نیاز به تهویه دارد و اگر خاک به دلیل آبیاری نادرست یا باران شدید در شرایط غرقابی باشد، رطوبت زیادی اطراف ریشه باعث پوسیدگی و یا نابودی ریشه‌ها می‌شود. گسترش قارچ‌های بیماریزا نیز از دیگر مشکلات رطوبت بیش از حد خاک است که آسیب شدیدی به طوقه و ریشه وارد می کنند.
آفات و بیماری‌ها
چند بیماری و آفت عامل پوسیدگی ریشه درخت هستند:
- قارچ‌هایی از جمله فایتوفتورا و آرمیلاریا باعث بیماری پوسیدگی ریشه درخت هستند و معمولا علائم روی تنه درخت یا طوقه هم دیده می‌شود. به عنوان مثال در پوسیدگی فایتوفتورایی ممکن است اطراف طوقه و روی تنه علائمی شبیه شانکر دیده شود. رنگ تنه نیز در صورت آسیب شدید تغییر می‌کند.
- آفاتی مانند شته ریشه و یا سوسک‌ها و کرم‌های ریشه خوار عامل دیگر پوسیدگی ریشه درختان هستند که متاسفانه آسیب زیادی به ریشه وارد می‌کنند.
راهکارهای پیشگیری از پوسیدگی‌های ریشه
مواردی که باعث رشد و توسعه بهتر ریشه‌ها می‌شود باعث پیشگیری از پوسیدگی ریشه خواهد شد. دقت کنید که اگر به سلامت ریشه‌ها توجه کنید قطعا اندام‌های هوایی مانند برگ و شاخه و میوه هم رشد بهتری دارند. چون اگر ریشه سالم باشد هم آب و هم عناصر غذایی را بهتر جذب کرده و شرایط برای تمام درخت بهتر خواهد بود.
کاشت نهال روی پشته
یکی از اصول احداث باغ، کاشت نهال روی پشته است که اگر رعایت شود، رشد و توسعه ریشه از همان اول مناسب است و دیگر شاهد پوسیدگی‌های طوقه درخت هم نخواهید بود.
متاسفانه در اکثر باغات نهال را در گودال کشت می‌کنند که در بسیاری موارد رطوبت خاک در گودال و اطراف ریشه زیاد است و بعد از مدتی منجر به پوسیدگی طوقه و ریشه درختان می‌شود.
احداث باغ در زمین‌هایی با بافت و زهکش مناسب
خاک‌هایی که بافت و زهکش مناسب دارند، فضای بسیار خوبی را برای رشد و توسعه ریشه درختان فراهم می‌کنند. بهتر است که خاک باغ کاملا رسی یا دارای رس زیاد نباشد زیرا به دلیل سنگینی بافت خاک احتمال ماندابی زیاد است که برای ریشه مناسب نیست و باعث پوسیدگی می‌شود.
استفاده از برخی کودها برای افزایش رشد و مقاومت ریشه‌ها
استفاده بموقع و درست و اصولی از کودها برای باغات نتیجه بسیار مناسبی برای باغدار عزیز خواهد داشت.
کود سیلیکات پتاسیم یکی از کودهایی است که به دلیل داشتن عنصر سیلیسیم باعث بهتر شدن مقاومت ریشه به تنش‌ها می‌شود. اگر قبل از بروز علائم پوسیدگی ریشه از کود سیلیکات پتاسیم طبق برنامه استفاده کنید حتی اگر ریشه در معرض آسیب هم باشد، به دلیل مصرف سیلیکات پتاسیم شرایطش بسیار بهتر خواهد بود.
کودهای دارای عنصر روی و اسیدآمینه هم به باغداران عزیز توصیه می‌شود از این نظر که این کودها باعث رشد بهتر ریشه‌ها در خاک می‌شوند.
علاوه براین کودهای میکروبی دارای باکتری هم برای توسعه بهتر و تامین عناصر برای ریشه و بهتر شدن ساختمان خاک مناسب هستند.
چند درمان برای پوسیدگی ریشه درختان
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است اما اگر پوسیدگی ریشه اتفاق افتاده باید راهکارهای مناسبی برای درمان آن داشته باشیم.
یک سوال مهم افراد در زمانیکه پوسیدگی ریشه در باغشان اتفاق می‌افتد، این است که بهترین قارچ کش یا سم قارچ کش برای درمان پوسیدگی ریشه درختان چیست؟
باغداران عزیز توجه داشته باشید که همیشه مصرف سموم بهترین گزینه نیست و گاهی با اجرای چند روش ساده و مدیریتِ بموقع می‌توانید نتیجه بهتری بگیرید. شاید مثال زیر به درک بهتر موضوع کمک کند:
همانطور که در بالا اشاره شد، از دلایل پوسیدگی‌های ریشه ماندابی و آبیاری‌های غرقابی سنگین است. اینجا اولین راهکار، اصلاح سیستم و روش آبیاری و توجه به وضعیت خاک است نه مصرف سموم قارچ‌کش! چون کاربرد قارچ‌کش صرفا به صورت مقطعی عمل کرده و مشکل اصلی متاسفانه پابرجا می‌ماند.
برای درمان پوسیدگی ریشه درختان توصیه ما به شما موارد زیر است:
مصرف اصولی کودها
مصرف کودهای میکروبی دارای باکتری و همچنین گوگرد را در برنامه مدیریت پوسیدگی ریشه درختان قرار دهید. این کار باعث تنظیم pH خاک و کاهش بیماری‌های قارچی اطراف ریشه می‌شود.
مصرف سیلیکات پتاسیم با هدف بازیافت یا ریکاوری ریشه‌هایی که کمی آسیب دیده‌اند و با این کود شرایط بهتری خواهند داشت. همچنین مصرف کودهایی که دارای عنصر روی هستند و همچنین اسیدآمینه‌ها برای رشد ریشه‌های جدید بهتر است در برنامه کودی باغ قرار بگیرند.
آبیاری منظم و کافی
آبیاری منظم در باغ چون اگر علائم پوسیدگی ریشه دیده شود قطعا ریشه حساسیت زیادی به پوسیدگی پیدا کرده و نباید درخت درگیر تنش خشکی شود. اگر شرایط خشکی برای درختان باشد چون سطح ریشه هم کم است، در نهایت درخت بسمت نابودی می‌رود.
در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای کارآیی مصرف آب نسبت به سایر روش‌های آبیاری بالاتر است و همچنین احتمال گسترش و توسعه بیماری‌ها در ناحیه طوقه و ریشه درختان نیز کمتر است. در صورت امکان نسبت به اصلاح سیستم آبیاری باغتان اقدام کنید.
پایه‌های مقاوم
برخی پایه‌ها در درختان میوه مقاوم به شرایط غرقابی در باغات هستند که قبل از احداث باغ می‌توانید از این پایه‌ها تهیه و کشت کنید.
در صورتیکه شرایط پوسیدگی ریشه درختان به صورتی است که مجبور به مصرف سموم هستید، پیشنهاد می‌کنیم این کار را زیر نظر گیاهپزشک حاذق انجام دهید، زیرا مصرف غیراصولی هر نوع سمی باعث خسارات جبران ناپذیری برای خاک و درختان شما می‌شود.