یکی از مسائل مهمی که شما پسته کاران عزیز ممکن است با آن درگیر باشید، پوکی پسته است که در طول فصل رشد رخ داده و در صورت کم‌توجهی به آن، بخش زیادی از پسته‌ها را از دست داده و کاهش شدید عملکرد را به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل تلاش بر این است تا در این مطلب، دلایل پوکی پسته بررسی شده و راه حل‌هایی برای این مشکل به شما باغداران محترم ارائه شود.
آنچه در این مقاله می‌خوانید!
5 دلیل پوکی پسته چیست؟
برای بررسی مشکلات چه در باغ پسته و چه در سایر باغات بهترین کار این است که ابتدا دلایل را مورد بررسی قرار داده و سپس راهکارهای موثر ارائه شود.
گرده افشانی ناقص یا عدم گرده افشانی
یکی از دلایل پوکی پسته، گرده افشانی ناقص یا عدم گرده افشانی است. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که پراکنش دانه گرده صورت گرفته اما به تخمک نرسیده که منجر به گرده افشانی ناقص یا عدم گرده افشانی می‌شود. از جمله دلایلی که منجر به گرده افشانی ناقص و پوکی پسته می‌شود شامل:
- بارندگی، طوفان و یا گرد و غبار در زمان گرده افشانی
- آرایش غیراستاندارد پایه‌های نر و ماده و نسبت نامناسب آن‌ها
- نوسانات دمایی (با توجه به اینکه گرده افشانی در دمای پایین کاهش می‌یابد و یا ناقص انجام می‌شود) که باعث عدم رشد لوله گرده تا رسیدن به تخمک شده و در نتیجه گرده افشانی کامل نشده و یا عدم گرده افشانی اتفاق می‌افتد.
تاثیر گرما در سقط جنین و پوکی پسته
پوکی پسته در اثر گرما منجر به سقط جنین شده که می‌تواند به دلیل عدم تلقیح اتفاق بیفتد به این صورت که با وجود گرده افشانی موفق اگر در زمان رسیدن لوله گرده، تخمک از بین رفته و یا به آمادگی نرسیده باشد، تشکیل جنین مختل شده و سقط و یا عدم رشد کامل جنین رخ داده که در ادامه پوکی پسته را به دنبال دارد.
عدم توجه به فروت ست نیز دلیل دیگر پوکی پسته در اثر گرما است که اگر فروت ست پاییز و بهار انجام نشود احتمال پوکی در اثر گرما و سقط جنین بسیار افزایش می‌یابد.
اختلال رشد مغز در هنگام پر شدن مغز
اگر با وجود گرده افشانی موثر و تلقیح موفق با مشکل پوکی پسته روبرو بودید علت آن می‌تواند رقابت بین میوه‌ها و خوشه‌ها باشد که در این حالت انتقال مواد مغذی کافی از برگ به خوشه‌ها مختل شده و مغز رشد نمی‌کند.
آبیاری نامنظم و نامناسب
مراحل شکل‌گیری مغز و پر شدن آن نسبت به سایر مراحل رشدی در پسته حساسیت بیشتری به آبیاری نامنظم و ناکافی دارند و به دنبال مدیریت نادرستِ آبیاری، عملکرد به علت پوکی پسته کاهش شدیدی خواهد داشت. در این شرایط درخت پسته به طور طبیعی مانع از رشد مغز برخی از پسته‌ها می‌شود.
علاوه براین اگر آب مورد نیاز پسته در هنگام تشکیل مغز تامین نشود، پتانسیل رشد مغز پسته کم می‌شود که در این صورت حتی اگر کوددهی کاملا اصولی هم انجام شود باز هم پوکی پسته اتفاق می‌افتد.
آفات و بیماری‌ها
یکی دیگر از دلایل پوکی پسته‌ها آسیبی است که به واسطه تغذیه آفات مکنده مانند سن و سنک رخ می‌دهد. این آفات پوست پسته را سوراخ کرده و با تغذیه از میوه، مانع رشد مغز پسته می‌شوند.
راهکارهای موثر برای کاهش یا عدم وقوع پوکی پسته
در صورت وقوع هر کدام از مشکلاتی که منجر به بروز پوکی پسته می‌شود، پیشنهاد می‌شود به راهکارها توجه شود تا نتیجه بهتری گرفته و پوکی پسته کمتر اتفاق بیفتد.
- در صورتی که گرده افشانی ناقص و یا اصلا انجام نشده باشد، انجام گرده افشانی مصنوعی توصیه می‌شود. ضمن اینکه تکنیک گرده افشانی مصنوعی به کاهش سقط جنین نیز کمک شایانی می‌کند.
- در نظر گرفتن نسبت و آرایش مناسب درختان نر به ماده (بهتر است این نسبت به صورت 1:10 باشد اما در کشور ما معمولا نسبت 1:25 و در برخی مناطق 1:40 است) می‌تواند از گرده افشانی نامناسب جلوگیری کند و احتمال سقط جنین نیز بسیار کمتر خواهد بود. توصیه می‌شود تا محلول پاشی روی، عناصر ریز مغذی و کلسیم در زمان فروت ست (پس از برداشت و زمان تورم جوانه‌ها در اوایل بهار) به عنوان یک راهکار کلیدی در نظر گرفته شود تا گرده افشانی موثری صورت بگیرد.
پیشنهاد می‌شود برای تغذیه بهتر و اصولی از برنامه کودی استفاده کنید.
- فروت ست پس از برداشت (پاییز) و فروت ست زمان تورم جوانه‌ها (بهار) در تشکیل میوه و رشد اولیه مغز پسته تاثیر بسزایی دارد. در نهایت با استفاده از کودهای دارای سیلیکون مانند سیلیکات پتاسیم می‌توان مقاومت بافت‌های گیاهی را در برابر انواع تنش‌های زیستی مانند گرما و همچنین آفات و بیماری‌ها افزایش داد.
- تغذیه اصولی و در زمان مناسب می‌تواند تاثیر قابل توجه و مثبتی بر مشکل پوکی پسته داشته باشد از این جهت که اگر درخت توانایی رساندن عناصر غذایی کافی به خوشه‌ها را نداشته و خوشه‌ها قبل از پر شدن مغز تنک باشند، بایستی عناصری مانند پتاسیم به میزان کافی در اختیار خوشه‌ها قرار بگیرد. عنصر پتاسیم باعث حرکت مواد قندی از برگ به میوه است و همچنین کودهای دارای عنصر کلسیم که نقش موثری در جلوگیری از پوکی پسته دارند.
- در زمان تشکیل و پر شدن مغز پسته باید آبیاری به صورت صحیح و کافی انجام شود تا عناصر موردنیاز خوشه‌ها به موقع در اختیار مغز قرار بگیرد.
- با رعایت چند مورد می‌توان خطر آفات و بیماری‌ها را کاهش داد. ابتدا لازم است بقایای گیاهی در زمستان از باغ جمع آوری شوند تا زمستان گذرانی آفات اتفاق نیفتد. همینطور استفاده از گیاهان پوششی که برای آفات سن و سنک جذب کننده نیستند در این زمینه مفید است. از طرفی ارتقای مقاومت و ضخامت پوست پسته با کاربرد سیلیکات پتاسیم به صورت محلول پاشی مانع از نفوذ این حشرات می‌شود. به خاطر داشته باشید که در صورت نیاز، از حشره کش‌ها استفاده و سمپاشی کنید.