قارچ‌های بیماریزا، موجودات زنده عامل بیماری های پسته هستند که در تمام باغات پسته یافت شده و در صورت عدم مدیریت می‌توانند خسارات جبران‌ناپذیری را برای باغ شما ایجاد کنند.
همانطور که آفات پسته را نمی‌توانیم کاملا از باغ حذف کنیم، بیماری های پسته نیز غیرقابل حذف از باغ و اکوسیستم هستند.
در بحث کاهش خسارت بیماری ها، علاوه بر مبارزه شیمیایی در زمان درست، یک راه اصولی کنترل بیماری های پسته، تقویت درختان از نظر مصرف کودها و رعایت دورهای آبیاری است. در واقع مدیریت کلیه موارد در باغ پسته به کم شدن جمعیت بیماری های پسته و همچنین کنترل بموقع کمک خواهد کرد.
بیماری سرخشکیدگی درختان پسته
یک بیماری مهم باغات پسته ایران Pistachio dieback یا سرخشکیدگی پسته یا خشک شدن سرشاخه است. چند قارچ به عنوان عامل این بیماری شناخته شده‌اند و به همین دلیل سرخشکیدگی در بسیاری نواحی پسته کاری مشاهده می‌شود. در بسیاری موارد این بیماری باعث مرگ درخت پسته شده و متاسفانه نجات درخت پسته در حال خشک شدن بسیار سخت و دشوار خواهد بود.
رنگ قرمز تنه یا تنه سرخی پسته در برخی مناطقی که سرخشکیدگی پسته گسترش داشته، مشاهده شده اما تحقیقات در دست بررسی است که آیا تنه سرخی پسته تنها به دلیل بیماری سرخشکیدگی است یا عامل دیگری منجر به قرمز شدن تنه پسته می شود؟!!!
برخی محققان سرخشکیدگی درختان پسته را بر اثر آفات و برخی باکتری‌ها می‌دانند و در صورت مشاهده علائم در باغ بایستی به دقت عامل سرخشکیدگی شناسایی شود.
بیماری لکه برگی آلترناریایی پسته
قارچ آلترناریا منجر به بیماری لکه برگی پسته می‌شود. علائم خسارت لکه برگی آلترناریایی ابتدا در برگها بروز می‌کند و در موارد شدید، ریزش برگها نیز اتفاق می‌افتد. لکه‌های روی برگ در این بیماری گاهی زاویه‌دار و گاهی دایره‌ای بوده و رنگ آنها نیز سیاه با هاله‌ای قرمز اطراف لکه‌ها است.
از دیگر علائم قارچ درخت پسته در بیماری لکه برگی آلترناریایی روی میوه‌های نارس است که شامل لکه‌های سیاه کوچک با قطر 1 میلیمتر است. در پسته‌های بالغ نیز علامت آلودگی روی پوسته سبز وجود دارد که معمولاً توسط حاشیه‌ای بنفش مایل به قرمز احاطه شده است. رشد بیش از حد قارچ می‌تواند به مغز پسته نیز آسیب بزند که منجر به از بین رفتن مغز پسته خواهد شد.
بلایت خوشه و شاخه در پسته
این بیماری در برخی نقاط دنیا بسیار شایع است و متاسفانه در صورت آلودگی شدید پسته به آن، اُفت شدید عملکرد اتفاق می‌افتد. قارچ Botryosphaeria dothidea مسئول بلایت خوشه پسته است و یک علت خشک شدن خوشه‌های پسته نیز همین بیماری است. بارزترین علامت این بیماری لکه‌های سیاه روی برگ و شاخه است که بتدریج حالت سوختگی پیدا می‌کنند. بیماری بلایت خوشه و شاخه منجر به سوختگی خوشه‌ها نیز شده که در ادامه ریزش میوه‌های پسته اتفاق می‌افتد. در صورتیکه آلودگی بسیار شدید باشد و به فصل بعد نیز منتقل شود، درختان برای رشد جدید، جوانه‌های زایشی بسیار کمی خواهند داشت که بشدت منجر به کاهش عملکرد خواهد شد.
نکته جالب: در بیماری آلترناریایی زمانیکه به برگ دست می‌کشید، دست از اسپورهای قارچی سیاه شده ولی در بلایت Botryosphaeria دست سیاه نمی‌شود.
گموز پسته یا پوسیدگی فایتوفتورایی طوقه و ریشه
در بسیاری باغات بیماری گموز پسته گسترش یافته و منجر به پوسیدگی طوقه و ریشه توسط قارچ فایتوفتورا می‌شود. مشاهده شانکر روی تنه، طوقه و شاخه‌ها یک نشانه دیگر گوموز پسته است. از ناحیه طوقه نیز صمغ ترشح شده و پس از خشک شدن منجر به قهوه‌ای تا سیاه شدن طوقه خواهد شد. متاسفانه پیشرفت بیماری منجر به سبزخشکی برگها شده و ضعیف شدن درختان را به دنبال خواهد داشت.
آنتراکنوز پسته
علائم اولیه این بیماری توسط قارچ Colletotrichum acutatum ایجاد و به صورت دوایر متحدالمرکز روی برگ دیده شده و در صورت گسترش بیماری، خسارت به میوه پسته نیز خواهد رسید. لکه‌های گرد تا بیضی شکل روی برگ و میوه پسته در صورت گسترش بیماریِ آنتراکنوز حالت سوختگی پیدا کرده و در بسیاری موارد باعث سیاه شدن میوه پسته نیز خواهد شد.
پژمردگی ورتیسیلیومی در پسته
قارچ ورتیسیلیوم در اغلب باغات مشکلاتی را بخصوص برای ریشه و طوقه درختان ایجاد کرده و بدلیل آسیب به بخش زیرزمینی درخت، بتدریج خسارت به بخش هوایی نیز منتقل می‌شود. عمده‌ترین علامت پژمردگی ورتیسیلیومی، خشک شدن سریع و مرگ یک یا چند شاخه درخت است که عمدتا در اواخر بهار یا اوایل تابستان رخ می‌دهد. افزایش شدت بیماری منجر به خشک شدن کامل درخت خواهد شد. قارچ ورتیسیلیوم متاسفانه به سیستم آوندی درخت نیز حمله کرده و با مسدود کردن آوندها و جلوگیری یا کاهش انتقال آب از ریشه‌ها به بخش بالای درخت به درخت تنش وارد می‌کند. اگر شاخه‌ها را بصورت عرضی برش دهید، یک حلقه تیره متصل به بافت آوند چوبی دیده می‌شود که نشانه مهمی از بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی است.
نماتد مولد غده ریشه
از جمله علت‌های ضعف و کاهش رشد درخت پسته حضور نماتد مولد غده ریشه در خاک باغ است. نماتدها منجر به کاهش جذب ریشه‌ها و از بین رفتن سلول‌های ریشه شده زیرا با نیش زدن، غده‌هایی روی ریشه تولید می‌کنند که مشکلاتی را برای درخت خواهد داشت.
ماسوی پسته
بیماری ماسوی پسته از طریق برخی سن‌ها به میوه پسته منتقل می‌شود و منجر به عدم رشد مغز پسته خواهد شد. در واقع حشره سن با نیش زدن میوه پسته باعث انتقال قارچ Nematospora coryli به درون میوه شده و این قارچ منجر به کاهش یا عدم رشد مغز پسته و در نهایت از بین رفتن آن شود.
بیماری لب شتری پسته!!!
علت لب شتری شدن برگ پسته، شته گالزا پسته است که با تخمگذاری در حاشیه برگها و ایجاد گال منجر به لب شتری شدن پسته می‌شود. دقت داشته باشید که لب شتری شدن پسته یک عارضه یا یک علامت از خسارت شته گالزا پسته است و بیماری محسوب نمی‌شود.
راهکارهای کنترل و مبارزه با بیماری های پسته
- رعایت موارد مدیریتی کوددهی و آبیاری جهت تقویت درختان پسته و کاهش حمله قارچ ها و باکتری ها به درختان
- مبارزه شیمیایی در زمان‌های کلیدی و با رعایت موارد بهداشتی زیرنظر کارشناس حاذق گیاهپزشکی
زمان استفاده از قارچ کش پسته برای بیماری های قارچی باید بر اساس چرخه زندگی قارچ و دما و رطوبت محیط تعیین شود که این مسئله نیز باید تحت نظارت کارشناسان محترم گیاهپزشک باشد. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی و ارتباط با کارشناسان کشاورزی هر منطقه به شبکه جامع کارشناسان کشاورزی ایران مراجعه کنید.
- جمع‌آوری شاخه و برگها و میوه‌های آلوده و افتاده زیر درخت با هدف کاهش گسترش بیماری های پسته در زمان مناسب
- در صورت امکان، استفاده از روش‌های نوین مبارزه با بیماری های پسته مانند قارچ‌ها و باکتری‌هایی که مفید بوده و با نژادهای بیماریزا مبارزه بیولوژیک خواهند داشت.
بخش نظرات
دیدگاهتان را در ارتباط با این مطلب آموزشی بنویسید!