سیاه شدن پسته از مشکلات بسیار مهم در باغات پسته است که عوامل مختلفی در بروز آن طی فصل رشد موثرند و در صورت عدم مدیریت این مسئله بخش زیادی از پسته‌ها را از دست داده و شاهد کاهش شدید عملکرد خواهید بود.
آنچه در این مقاله می‌خوانید!
5 دلیل مهم برای سیاه شدن پسته در این محتوا آموزشی مورد بررسی قرار گرفته و سپس چند راهکار در جهت مدیریت سیاه شدگی پسته ارائه شده است.
سیاه شدن پسته در مرحله ارزنی شدن
سیاه شدن پسته در مرحله ارزنی شدن غالبا به دلیل اختلالات در گرده افشانی و تلقیح رخ می‌دهد.
- اگر گرده افشانی اتفاق نیفتد و لقاح با کیفیتی به دلیل نرسیدن دانه گرده به تخمدان صورت نگیرد، میوه کامل هم تشکیل نشده و در نتیجه میوه‌های کوچکی که پوک هستند، تشکیل شده ولی پس از مدتی سیاه شده و می‌ریزند.
- از جمله دلایل دیگر سیاه شدن پسته در مرحله ارزنی شدن این است که بارندگی اتفاق بیفتد و گرده‌ای به گل‌ها نرسد و در نهایت میوه‌های توخالی، سیاه خواهند شد.
- یکی دیگر از دلایل سیاه شدن پسته در مراحل اولیه تشکیل میوه می‌تواند خسارت تریپس باشد که به صورت سیاه شدگی قابل مشاهده است.
سیاه شدن پسته بر اثر آفتاب سوختگی
تابش شدید نور خورشید و دمای بالا (عمدتا در فصول تیر و مرداد) یکی از عوامل مهم آفتاب سوختگی و در نتیجه سیاه شدن پسته‌ها است.
هنگامی که تابش خورشید شدید و دما بسیار بالا باشد برگ‌ها به واسطه آفتاب سوختگی سیاه شده و می‌ریزند به همین دلیل میوه‌ها در معرض تابش شدید آفتاب قرار گرفته و آفتاب سوخته و سیاه می‌شوند.
به این نکته توجه داشته باشید که پسته‌هایی که دچار آفتاب سوختگی شده و سیاه شده‌اند بیشتر در معرض بیماری‌ها به ویژه سوختگی آلترناریایی هستند.
سیاه شدن پسته بر اثر بیماری‌ها و آفات
سیاه شدن پسته می‌تواند به علت بیماری و آفت باشد:
- بیماری بلایت یا سوختگی جوانه و خوشه که ابتدا علائم Botryosphaeria dothidea بر روی برگ‌های پسته و سپس روی میوه‌ها به شکل ضایعات سیاه رنگ ظاهر شده و در نهایت پوستِ پستهِ آلوده سیاه می‌شود. رطوبت نسبی و درجه حرارت بالا در اواخر بهار و تابستان تشدید کننده این بیماری در باغات پسته است.
- عامل بعدی که باعث سیاه شدن پسته می‌شود، بیماری بلایت یا سوختگی آلترناریایی است که ضایعات سیاه رنگی روی پسته‌های بالغ ایجاد کرده و در نهایت سیاه شدن پسته اتفاق می‌افتد.
- با توجه به اینکه اغلب ارقام تجاری پسته حساسیت بالایی به این بیماری دارند، کنترل این بیماری دشوار است اما میوه‌هایی که در معرض تابش خورشیدی هستند بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرند.
- آفات مکنده مانند سن و سنک از میوه پسته تغذیه می‌کنند، این آفات پوست پسته را سوراخ می‌کنند و در نتیجه نکروزه شدن بافت و سیاه شدن پسته اتفاق می‌افتد.
سیاه شدن پسته بر اثر کمبود کلسیم
کمبود کلسیم از عوامل مهمی است که می‌تواند باعث سیاه شدن پسته‌ها شود. سیاه شدن پسته در اثر کمبود کلسیم هم در ابتدای فصل و هم در مراحل رشد پوسته و نخودی شدن پسته‌ها اتفاق می‌افتد.
خوب است این نکته را مد نظر قرار دهید که اگر سیاه شدن پسته‌ها در خوشه‌های مختلف به صورت لکه‌ای رخ دهد ناشی از کمبود کلسیم نیست اما اگر در اکثر خوشه‌ها اتفاق بیفتد مربوط به کمبود این عنصر می‌باشد.
سیاه شدن پسته پس از برداشت
پوست سبز پسته پس از برداشت آن باید جدا شود و اگر این کار صورت نگیرد، این پوسته به دلیل دارا بودن رطوبت باعث تجمع قارچ‌ها شده و سیاه شدن پسته رخ داده، همینطور خطر آلودگی آفلاتوکسین را نیز افزایش می‌دهد.
راهکارهای مدیریت و کنترل سیاه شدن پسته
- مدیریت شرایطی که در دست باغدار است در جهت بهبود شرایط گرده افشانی از جمله نسبت مناسب درختان نر به ماده (1 به 10 تا 1 به 15) و گرده افشانی مصنوعی اجرایی شود.
- کنترل بموقع آفاتی مانند تریپس و بیماری های قارچی با نظر گیاهپزشک معتمد در منطقه انجام شود.
- برنامه کودی و برنامه فروت ست پسته در پاییز و بهار در جهت تقویت جوانه‌ها در زمان درست انجام شود.
- انجام آبیاری اصولی و منظم در باغات که پیامد‌های تنش به درختان و اثرات موج گرمایی را کاهش می‌دهد.
- برای جلوگیری و رفع مشکل سیاه شدن پسته‌ها به واسطه کمبود کلسیم، کاربرد نیترات کلسیم جامد به صورت ریشه‌ای در اسفند ماه و محلول پاشی کلسیم در چند مرحله و در مراحل ابتداییِ تشکیلِ پسته، کمک کننده است.
- مدیریت ریزش برگ‌ها به هر دلیلی (بیماری، آفات، شوری، کمبود عناصر غذایی، کم آبی و …) از این نظر که میوه‌ها در معرض تابش شدید و مستقیم آفتاب نباشند و آفتاب سوختگی و سیاه شدن پسته اتفاق نیفتد. در شروع فصل گرما نیز از کود‌هایی مانند سیلیکات پتاسیم که مقاومت برگ درختان را در برابر تابش‌های شدید افزایش می‌دهند، استفاده شود.
- برای جلوگیری از مشکل سیاه شدن پسته پس از برداشت لازم است، اقدام به جداسازی پوسته سبز پسته شود اما اگر شرایط جداسازی به صورت موقت فراهم نبود، شرایط رطوبت کم و دمای خنک در انبار فراهم شود تا پوسیدگی و سیاه شدن پسته رخ ندهد.
منابع
+ https://ipm.ucanr.edu/agriculture/pistachio/alternaria-late-blight/
+ B.L. Teviotdale (emeritus), Kearney Agricultural Research and Extension Center, Parlier