بسیاری از مشکلاتی که در کاهش عملکرد محصولات وجود دارد، ناشی از خلاء عملکرد است که دلایل مختلفی دارد و اگر بتوانیم این دلایل را بدرستی شناسایی کرده و رفع کنیم، شاهد بهبود عملکرد و کشت‌های بهتر و باکیفیت‌تر در سال‌های آینده مزارع و باغات خواهیم بود.
در کشت‌ها و کشاورزی‌مان همواره مایل هستیم که بین عملکردی که در مزرعه برداشت کرده‌ایم (عملکرد واقعی) با عملکردی که می‌توانستیم برداشت کنیم، مقایسه‌ای داشته باشیم، یعنی اختلاف عملکردی که برداشت شده با عملکردی که می‌توانست برداشت شود را پیدا کنیم. به عبارت دیگر، از نظر عملکردی بدانیم که کجا قرار داریم و کجا می‌توانستیم قرار داشته باشیم یا چه مقدار تولید کرده‌ایم و ظرفیت تولیدمان چقدر است؟
عملکرد واقعی چیست؟
به عملکردی که در حال حاضر و با مدیریتهای فعلی در مزرعه و باغ حاصل شده عملکرد واقعی گفته می‌شود.
پتانسیل عملکرد چیست؟
بالاترین عملکردی که با ایجاد شرایط مطلوب برای تولید می‌توانیم به دست آوریم را پتانسیل عملکرد می‌گویند. اگر در باغات و مزارع تمام عوامل موثر بر رشد و تولید (به عنوان مثال کوددهی، آبیاری، مبارزه با آفات و بیماری‌ها) را بصورت بهینه مدیریت کنیم، عملکرد حاصل شده در بالاترین سطح خود و نزدیک به پتانسیل عملکرد خواهد بود.
خلاء عملکرد چیست؟
عملکرد واقعی کشاورزان همیشه کمتر از پتانسیل عملکرد است و اختلافی که بین این دو وجود دارد در واقع خلاء عملکرد است. برای توضیح بیشتر و درک بهتر مفهوم خلاء عملکرد به شکل زیر توجه کنید.
اینکه بین عملکرد واقعی کشاورزان و پتانسیل عملکرد، خلاء وجود دارد ناشی از مدیریت نامطلوب و غیراصولیِ تولید در باغات و مزارع کشاورزان است. از جمله این مشکلات عبارتند از: تاریخ کاشت نامناسب، مدیریت کود و آبیاری نامناسب، مدیریت ناکارآمد آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز و نظیر این موارد.
آنالیز خلاء عملکرد چه کمکی به کشاورز می کند؟
- آنالیز خلاء عملکرد به کشاورز کمک میکند تا بداند با مدیریت فعلی چه میزان از حداکثر عملکردِ ممکن را بدست آورده و حداکثر تا چه میزان امکان افزایش عملکرد را دارد؟
- تجزیه و تحلیل خلاء عملکرد، پایه و اساس شناسایی عوامل گیاهی (خصوصیات گیاه)، خاکی و مدیریتی که عملکرد فعلی را محدود می‌کنند را فراهم کرده و اقدامات لازم جهت افزایش عملکرد را مشخص میکند.
- آگاهی نسبت به خلاء عملکردِ موجود، امکان اولویت بندی موثر و اقدامات لازم برای افزایش عملکرد را فراهم میکند.
- چنین تحلیل‌هایی به کشاورز کمک میکند تا دید کلی نسبت به صرفه اقتصادی حاصل از اصلاح مدیریت مزرعه را داشته باشد.
- آنالیز خلاء عملکرد نشان می‌دهد که آیا کشاورز از منابع (آب و زمین) و نهاده‌ها (کود، سم و بذر) به نحو احسن استفاده میکند یا خیر!!!
در مورد خلاء عملکرد پاسخ به دو سوال از اهمیت زیادی برخوردار است:
- مقدار خلاء عملکرد چقدر است؟
- خلاء عملکرد چه دلایلی دارد؟
مقدار خلاء عملکرد
گاهی ممکن است مقدار خلاء عملکرد کم باشد یا اصلا خلاء عملکردی نداشته باشیم که بخواهیم آن را رفع کرده یا کاهش دهیم، در این صورت نیازی به ادامه تحلیل خلاء عملکرد نمی‌باشد. اما اگر خلاء عملکرد وجود داشته باشد، یافتن دلایل ایجاد کننده آن اهمیت پیدا میکند.
بر اساس مطالعات انجام شده در کشور، عملکردهای فعلی محصولات کشاورزی حدود 40 درصد از پتانسیل عملکرد هستند، در واقع فقط از 40 درصد ظرفیتِ عملکردِ ارقامی که در حال حاضر وجود دارد، استفاده می‌کنیم. بنابراین، انتظار می‌رود در آینده بیش‌ترین افزایش در عملکرد از سرمایه‌‌گذاریِ بیشتر برای بهبود مدیریت در مزارع حاصل شود. این درحالیست که در دهه‌های گذشته، تاکید زیادی بر بهبود ژنتیکی شده است و از توجه به عملیات به‌زراعی برای رفع خلاء عملکرد تا حدود زیادی غفلت شده است.
دلایل خلاء عملکرد
بدون تردید رفع خلاء عملکرد باعث افزایش تولیدات کشاورزی می‌شود. تعیین دلایل خلاء عملکرد این امکان را به کشاورز می‌دهد تا اولا نقش و سهم هر یک از مدیریتهای اعمال شده در مزرعه بر ایجاد خلاء عملکرد را شناخته و در ادامه نیز تغییرات مدیریتی مورد نیاز را اولویت‌بندی کرده و در جهت کاهش خلاء عملکرد و افزایش تولید گام بردارد.
عوامل موثر بر خلاء عملکرد در باغات و مزارع بصورت جداگانه قابل بررسی است. در زیر به چند مورد از این عوامل اشاره می‌کنیم:
عوامل موثر بر خلاء عملکرد باغات
- نوع رقم
- وضعیت زمین
- تراکم درختان
- شیوه کاشت
- سال‌آوری
- هرس
- مبارزه با آفات و بیماری‌ها
- مبارزه با علف‌های هرز
- نوع سیستم آبیاری
- وضعیت شوری آب
- خسارات تنش‌های دمایی
- ریزش میوه
- روش‌های کوددهی
- خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک
- و…
فاکتورهای موثر بر خلاء عملکرد مزارع
- نحوه آماده‌سازی زمین
- تاریخ کاشت
- عمق کاشت
- تراکم کاشت
- سیستم آبیاری
- وضعیت شوری آب و خاک
- تعداد آبیاری‌ها
- نوع رقم
- مبارزه با آفات و بیماری‌ها
- مبارزه با علف‌های هرز
- نحوه کوددهی
- نحوه برداشت
- تاریخ برداشت
- خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک
- و …
چگونه می‌توان عوامل موثر بر خلاء عملکرد را در باغ و مزرعه شناسایی کرد؟
عوامل موثر بر خلاء عملکردی که در بالا ذکر کردیم فقط بخشی از مواردی بودند که می‌توانند بر تولید موثر باشند. این پارامترها بسته به نوع کشت و شرایط، بسیار گسترده بوده و هرکدام از آنها سهم بخصوصی در تولید دارند. شناسایی، تحلیل و ارزیابی آنها نیاز به دانش و علم کافی داشته و عملا از توان کشاورز محترم خارج است.
برای این منظور ما در اگرویار سامانه‌ای طراحی کرده‌ایم که تمام عوامل موثر بر تولید را شناسایی و سهم هرکدام از آنها در خلاء عملکرد را بصورت دقیق مشخص میکند.
سامانه خلاء عملکرد اگرویار
سامانه خلاء عملکرد در پلتفرم اگرویار این امکان را برای کشاورزان فراهم نموده تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن مدیریت اعمال شده در مزارع و باغات را آسیب‌شناسی کرده و سهم هر یک از عوامل مدیریتی در ایجاد خلاء عملکرد را در قالب گزارشی جامع دریافت نمایند.
شکل زیر بخشی از گزارش خلاء عملکرد ارائه شده در پلتفرم اگرویار را نشان می‌دهد. در این مزرعه مهم‌ترین عوامل ایجادکننده خلاء عملکرد به ترتیب عملیات حفاظتی، عملیات کاشت و مدیریت تغذیه گیاهی بوده و در اولویتِ اصلاح مدیریتی برای کاهش خلاء عملکرد مزرعه می‌باشند.
سامانه خلاء عملکرد اگرویار پاسخگو سوالات ذیل خواهد بود:
- پتانسیل عملکرد مزرعه چه میزان می‌باشد؟
- خلاء عملکرد مزرعه چه مقدار است؟
- مهم‌ترین عوامل ایجادکننده خلاء عملکرد مزرعه چیست؟
- سهم هر کدام از عوامل ایجاد کننده خلاء عملکرد در مزرعه چه مقدار است؟
- کدام مدیریتهای اعمال شده در مزرعه نیاز به اصلاح دارند؟
- اولویتهای اصلی برای اصلاح مدیریت مزرعه کدام موارد است؟
- راندمان مدیریت کشاورز در مزرعه چه میزان است؟
برای استفاده از سامانه خلاء عملکرد اگرویار، از این لینک اقدام کنید.
4 پاسخ
با سلام
واقعا از مطالب ارزشمند شما در راستای بهبود عملکرد و کاهش خلا عملکرد سپاسگزاریم عالیییییییییی
با سلام و سپاس فراوان از توجه جنابعالی و پیام ارزشمندتان
با سلام. بسیار مفید و عالی بود. راهکار شناسایی خلا عملکرد آنچنان که باید بولد و شناسانده نشده است. بسیار جای کار دارد برای شناسایی چنین سامانه مفید و خوبی
با سلام و سپاس از توجه شما
بسیار خوشحالیم که مطلب برای شما مفید واقع شده است.