مدیریت مدارهای آبیاری درختان میوه در هر فصل

برای اینکه بتوانید برای مدارهای آبیاری درختان میوه برنامه‌ریزی کنید، به فاکتورهایی از جمله شرایط آب و هوایی منطقه، نوع خاک، نوع و سن درخت میوه توجه کنید. قطعا رعایت دور آبیاری بعلاوه روش و زمان‌بندی درست، اثرات مفیدی برای باغ شما داشته و به بهبود عملکرد و کیفیت میوه کمک می‌کند.

تنظیم مدار آبیاری درختان میوه وابسته به چیست؟

• نوع درخت: آبیاری شدیدا وابسته به درختان شماست و هر گونه از درختان بسته به سیستم ریشه‌ای و مدل و فرم رشد آن، نیاز آبی متفاوتی دارد.
• مرحله رشدی: مسلم است که در مراحل رشدی مطمئنا میزان آبیاری متفاوت است و به عنوان مثال در مراحلی که درختان میوه دارند نیاز آبی بیش‌تر خواهد بود.

نیاز آبی درختان میوه در اوایل فصل کم است اما بعد از تشکیل میوه روند افزایشی داشته و از زمان رشد میوه بسمت زمان برداشت، نیاز آبی بالا خواهد بود. مدنظر داشته باشید که مدارهای آبیاری و حجم آب نیز بر اساس همین نکته باشد زیرا فصل و مرحله رشدی از عوامل تاثیرگذار در مدیریت مدارهای آبیاری هستند.

• شرایط آب و هوایی منطقه: همانطور که کاشت درخت به اقلیم منطقه بستگی دارد، برای آبیاری درختان میوه نیز بایستی این نکته را در نظر بگیرید. مسلما در مناطق با دما بالاتر نیاز به آبیاری درختان بیش‌تر است.
• نوع خاک: در خاک‌های شنی آب سریع‌تر جذب و تخلیه می‌شود. در نتیجه، نیاز به آبیاری بیشتری دارند ولی مقدار آب در هر نوبت کمتر است. اما در خاک‌های رسی آب به کندی جذب و نگهداری شده. بنابراین، نیاز به آبیاریِ کمتر اما با حجم بیشتری دارند.
• اندازه درخت: هرچه درختان باغ شما بزرگتر قطعا نیاز آبی بالاتر است.

تیم اگرویار به شما کشاورزان عزیز پیشنهاد می‌کند که علاوه‌بر آبیاری، به مدیریت کوددهی باغ و کنترل آفات و بیماری‌ها نیز توجه داشته باشید تا عملکرد باغتان افزایش یابد.

در هر فصل آبیاری درختان میوه چند روز یکبار است؟

آبیاری درخت با کم‌ترین آب و مناسبترین عملکرد هدف مهمی است که مدنظر باغدار است. اما نمی‌توان برای همه باغات و درختان در اقلیم‌ها و فصول مختلف از آبیاری کم یا یک میزان آب معین استفاده کرد. بالتبع در بهار و تابستان نیاز به آبیاری باغ بالاتر است و در زمان خواب درختان نیاز آبی کم خواهد شد.

دقت کنید که در آبیاری زمستانه درختان میوه باید رطوبت کافی در خاک برای توسعه ریشه‌ها وجود داشته باشد و خشکی خاک در چنین زمانی منجر به آسیب به درختان باغتان خواهد شد.

برای درشتی و کیفیت بالا میوه و همچنین افزایش تناژ، در بهار و تابستان که مراحل کلیدی رشد میوه است باید همواره از سطح خاک تا عمق یک متری رطوبت کافی در اختیار ریشه‌ها باشد. آبیاریِ کافی در درختان میوه در مراحل مهم باعث ظرفیت‌سازی برای رشد مطلوب و درشتی میوه شده و مشکلات ریز شدن، عدم رنگ‌گیری مطلوب و یا ریزش میوه نیز در آخر فصل را کاهش خواهد داد. 

دور آبیاری در درختان مختلف متفاوت است و به عنوان مثال در سیب و گلابی هر 7 تا 10 روز و در هلو و شلیل هر 5 تا 7 روز در تابستان نیاز به آبیاری دارند. در مناطق بسیار گرم و خشک ممکن است این فاصله کاهش یابد و معمولا در هسته‌دارها به 3 تا 5 روز می‌رسد.

بطور عمومی آبیاری درختان میوه چند روز یکبار در همه مناطق انجام می‌شود اما اینکه دقیقا چه روزهایی باشد بایستی به آب و هوا و نوع درخت و خاک دقت کنید تا آب کافی در اختیار درختان قرار بگیرد. به عنوان مثال زمان آبیاری درخت انگور در مناطقی مانند خراسان شمالی در تابستان ممکن است هر 3 روز یکبار باشد اما در نواحی سردسیر مانند استان‌های غربی کشور، هفته‌ای یکبار انجام شود.

بهترین زمان آبیاری درختان میوه در طول روز

غیر از صبح، بهترین زمان برای آبیاری درختان در غروب است زیرا در هر دو این زمان‌ها تبخیر از سطح خاک کمتر بوده و آب بهتر در اختیار درختان قرار می‌گیرد. اطمینان حاصل کنید که آب کافی به عمق نفوذ و ناحیه گسترش ریشه‌ها برسد ولی درختان در غرقاب نباشند زیرا پوسیدگی طوقه و ریشه اتفاق می‌افتد.

بهترین روش آبیاری درختان میوه چیست؟

تعیین این نکته به میزان ساعت آبی که در اختیار کشاورز است و همچنین توان اقتصادی بستگی دارد. روش‌های آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی راندمان آبیاری بهتری نسبت به روش‌های سنتی غرقابی و بارانی دارند ولی باید به نکاتی که ذکر شد، توجه شود. ضمن اینکه در هر روش آبیاری معایبی نیز مدنظر است که باید بر اساس آن‌ها تصمیم‌گیری شود.

تعیین نیاز آبی درختان میوه

“هر درخت روزانه چند لیتر آب نیاز دارد” و اینکه “چگونه می توانم نیاز آبی درختان میوه را مشخص کنم” برای پاسخ به این سوالات باید نیاز آبی درختان میوه بر اساس مرحله رشد و شرایط آب و هوایی مشخص شود. در برخی نقاط دنیا از ابزارهای سنجش رطوبت خاک و سیستم‌های پیشرفته، نیاز آبی مشخص شده و کشاورزان در زمان‌های کلیدی اقدام به آبیاری می‌کنند. در کشور ما تعیین نیاز آبی باغات اکثرا به روش سنتی و تجربی و (یا مدل تبخیر و تعرق مرجع در اندک مناطق) انجام می‌شود ولی اقداماتی نیز برای پیشرفته شدن این شرایط در دست اجرا است.

سیستم های پیشرفته تعیین نیاز آبیاری درختان میوه در دنیا

سیستم‌های پیشرفته تعیین نیاز آبیاری درختان میوه در دنیا، تکنولوژی‌هایی هستند که دقت و کارایی بالایی دارند. این تکنولوژی‌ها با ترکیب داده‌های دقیق و قابلیت‌های پیش‌بینی، به کشاورزان کمک می‌کنند تا مصرف آب را بهینه‌سازی کرده و بهره‌وری محصولات خود را افزایش دهند.

 انواع این سیستم‌ها عبارتند از:

• سنسورهای رطوبت خاک: این سنسورها به طور مداوم رطوبت خاک را اندازه‌گیری کرده و داده‌ها را به یک سیستم مرکزی ارسال می‌کنند تا زمان و مقدار آبیاری تعیین و سپس بهینه شود.
• ایستگاه‌های هواشناسی محلی: در این ایستگاه‌ها، داده‌های هواشناسی (دما، رطوبت، سرعت باد و تابش خورشید) را جمع‌آوری می‌کنند و این داده‌ها برای محاسبه تبخیر و تعرق مرجع (ETo) کاربرد دارند.
• مدل‌های پیش‌بینی آب و هوا: این مدل‌ها به پیش‌بینی شرایط آب و هوایی در آینده کمک می‌کنند و در تنظیم برنامه‌های آبیاری مؤثر خواهند بود.
• سیستم‌های مبتنی بر اینترنت اشیا (IOT): این سیستم‌ها با اتصال سنسورها، ایستگاه‌های هواشناسی و دستگاه‌های کنترل از طریق اینترنت، مدیریت و نظارت بر آبیاری را به صورت خودکار و از راه دور امکان‌پذیر می‌کنند.
• نرم‌افزارهای مدیریت آبیاری: این نرم‌افزارها داده‌های جمع‌آوری‌شده از سنسورها و ایستگاه‌های هواشناسی را تحلیل کرده و پیشنهادی برای بهینه‌سازی آبیاری ارائه می‌دهند.