ویژگی‌ها، اهمیت، زمان و نحوه مصرف کود آمینو اسید

کود اسید آمینه یا آمینو اسید یکی از کودهای زیستی موثر مورد استفاده در کشاورزی است. اسید آمینه به عنوان کود، فعال‌کننده‌ و محرک زیستی گیاهی، تقویت‌کننده‌ رشد گیاه به بازار عرضه می‌شود. در این مقاله ویژگی‌ها، مزایا، زمان و روش مصرف کود اسید آمینه را می‌خوانید.

کود آمینو اسید چیست؟

کود آمینو اسید یک نوع کود زیستی غیر زنده است که مصرف آن در باغات و مزارع نقش مهمی در تولید با کیفیت محصولات کشاورزی دارد. این کود حاوی اسید آمینه‌های مورد نیاز گیاهان است. آمینو اسیدها محرک‌های زیستی هستند که اثرات مثبتی بر رشد و عملکرد گیاه دارند و به طور قابل توجهی آسیب‌های ناشی از تنش‌های غیرزیستی را کاهش می‌دهند. اسیدهای آمینه به طور مستقیم و غیرمستقیم بر فعالیت‌های فیزیولوژیکی و رشد و نمو گیاه تأثیرگذار هستند.

تولید کود آمینو اسید از طریق سنتز شیمیایی از پروتئین‌های گیاهی (مانند جلبک، ذرت و سویا) و همچنین از پروتئین‌های حیوانی با هیدرولیز شیمیایی یا آنزیمی انجام می‌گیرد.

جدول ویژگی‌های یک نمونه کود آمینواسید مایع

رنگ	قهوه‌ای تیره
حالت	مایع
درصد نیتروژن	4
درصد منیزیم محلول	1
درصد اسیدآمینه کل	19
انواع اسیدآمینه موجود	Gly, Ser, Glu, Asp و …
حلالیت	کاملا محلول در آب
نوع کود	زیستی
بسته‌بندی	1، 5 و 20 لیتری

روش مصرف کود آمینو اسید

مصرف کود آمینو اسید به صورت ریشه‌ای و محلولپاشی انجام می‌گیرد. اما، مصرف این کود به روش خاکی موثرتر است و مخاطرات استفاده از کود اسید آمینه به شکل محلولپاشی را ندارد. بیشتر محصولات اسید آمینه به صورت مایعات غلیظ در دسترس هستند اما، به شکل پودری نیز تولید می‌شوند.

زمان مصرف کود آمینو اسید

زمان مصرف کود آمینو اسید بسته به نوع کشت متفاوت است و با توجه به اثرات قابل توجه آن بر رشد رویشی، عموماً به منظور افزایش و بهبود رشد رویشی گیاه مصرف می‌شود. برای مثال، مصرف اسید آمینه در گندم و جو در مرحله پنجه زنی و ساقه روی قابل استفاده است. در باغات سیب، زمان مصرف کود اسید آمینه در هنگام تشکیل اولیه میوه و افزایش سرعت رشد رویشی توصیه می‌شود.

مزایای مصرف کود آمینو اسید

• افزایش عملکرد و کیفیت محصولات
• افزایش رشد رویشی و سبزینگی برگ
• کاهش دهنده استرس و تنش‌های محیطی
• منبع نیتروژن
• پیش‌ساز هورمون
• سیگنال‌دهی فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف در گیاهان مانند تنظیم جذب نیتروژن، توسعه ریشه و متابولیسم آنتی‌اکسیدانی
• کمک به بهبود میکروفلور خاک و در نتیجه تسهیل جذب مواد مغذی
• سازگاری با سیستم کشاورزی پایدار

کود آمینو اسید در گیاه

جذب اسیدهای آمینه توسط گیاهان از نظر انرژی در مقایسه با جذب نیترات، آمونیوم یا تثبیت بیولوژیکی مفیدتر است، زیرا گیاه برای جذب نیتروژن جذب شده در ساختار خود و سپس ترکیب آن در اسیدهای آمینه به انرژی نیاز ندارد. بنابراین، استفاده از کود آمینو اسید در تغذیه، امکان مصرف اسیدهای آمینه بلافاصله و بدون نیاز به سنتز را به گیاه می‌دهد و گیاه می‌تواند انرژی را برای انجام سایر فرآیندهای متابولیکی که امکان افزایش تولید را برای کشاورز فراهم می‌کند، ذخیره کند.

دلیل اصلی استفاده کود آمینو اسید در کشاورزی، صرفه جویی در مصرف انرژی است. این انرژی در فرآیندهای دیگری مانند جوانه‌زدن، گلدهی یا میوه‌دهی و پر کردن میوه استفاده می‌شود تا کیفیت و تولید محصول افزایش یابد.

در سال‌های گذشته برخی شرکت‌هایِ داخلی کود آمینواسید را تولید کرده‌اند که از جمله آن‌ها، شرکت خوشه‌پروران زیست‌فناور است. با مشخصات کامل کود آمینواسید این شرکت، می‌توانید از طریق این لینک آشنا شوید.

کود آمینو اسید در خاک

کود آمینو اسید‌ی که در خاک مصرف می‌شود هیچگونه باقیمانده‌ای ندارد و می‌تواند خواص فیزیکی و شیمیایی خاک (حفظ آب، حاصلخیزی و نفوذپذیری هوا) را بهبود بخشد. همچنین، این کود در اصلاح و بهبود خاک نقش دارد. کود اسید آمینه با توجه به دو قطبی بودن مولکول‌های آن می‌تواند به راحتی توسط ریشه و مستقیماً توسط سایر اندام‌های گیاه جذب شود.

بایدها و نبایدهای مصرف کود آمینو اسید

• مصرف کود اسید آمینه به صورت محلولپاشی به دلیل افزایش حساسیت به بیماری‌های قارچی، مگر در شرایط خاص توصیه نمی‌شود.
• استفاده از کود آمینو اسید اغلب در شرایط بحرانی رشد گیاه توصیه می‌شود: پس از پیوند، در دوره گلدهی، و همچنین در تنش‌های آب و هوایی (تنش گرما و خشکسالی) یا بیماری‌های گیاهی. اما، اگرچه به طور کلی کود اسید آمینه در کنترل تنش‌ها (از طریق تولید پروتئین‌ها) موثر است ولی مصرف آن با تحریک به رویش، مقاومت به سرما را کاهش می‌دهد. در نتیجه، استفاده از آن برای افزایش مقاومت به سرما توصیه نمی‌شود.

بر اساس گزارش فائو، طی چندین سال گذشته، حدودا 128 میلیون تن کود شیمیاییِ دارای نیتروژن در سطح جهان مصرف شده است. بخش زیادی از این کودها توسط گیاهان جذب نشده و باقیمانده در اثر شستشو و یا ورود به آب‌های سطحی می‌توانند خطرات زیست‌محیطی به همراه داشته باشند.
از این‌رو نگرانی در مورد آلودگی‌های ناشی از کودها و هزینه بسیار بالا کودها در بازار جهانی سبب توسعه استراتژی‌ها و تصمیمات کلانی در بخش کشاورزی شده که می‌تواند به مصرف کمتر کودهای شیمیایی کمک کند. در همین راستا، یکی از تصمیمات مهم مصرف کودهایی مانند اسیدآمینه‌ها است. از این نظر که اسیدهای آمینه می‌توانند یکی از ابزارهای مقرون به صرفه برای به حداقل رساندن اثرات منفی کود شیمیایی بر محیط زیست باشند و در عین حال به بهبود عملکرد نیز کمک کنند.

مصرف درست و به موقع کود آمینو اسید می‌تواند اثرات مفیدی بر عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی داشته باشد. از طرفی، عدم توجه به شیوه مصرف درست و استفاده به موقع، خطراتی را برای گیاه به دنبال خواهد داشت. برنامه کودی اگرویار با درنظرگرفتن مقدار، زمان و نحوه درست مصرف براساس شرایط کشتِ هر کشاورز و به صورت اختصاصی نگارش می‌شود. برای دریافت برنامه کودی کلیک کنید.

منابع کلیدی

+ Chun, W. Amino Acids as Plant Biostimulants
+ Popko, M., Michalak, I., Wilk, R., Gramza, M., Chojnacka, K., & Górecki, H. (2018). Effect of the new plant growth biostimulants based on amino acids on yield and grain quality of winter wheat. Molecules, 23(2), 470.