کودها از اساسی‌ترین نهاده‌های کشاورزی هستند که کشاورزان و باغداران عزیز باید آن‌ها را بشناسند و به صورت اصولی و با توجه به توصیه کارشناسان در جهت بهبود عملکرد از آن‌ها استفاده کنند. گیاهان برای حفظ شرایط فعلی و رشد نیازمند انرژی هستند و این انرژی از طریق کودها و عناصر غذایی تامین می‌شود. به طور کلی کودها به سه دسته‌ی آلی، شیمیایی و زیستی دسته‌بندی می‌شوند که کودهای آلی و شیمیایی دارای عناصر غذایی هستند اما کودهای زیستی دارای میکروارگانیسم‌هایی هستند که به آزادسازی عناصر غذایی خاک کمک می‌کنند. عناصر غذایی ماکرو و میکرو موجود در کودها، عناصری هستند که گیاه برای رشد و باردهی به آن‌ها نیاز دارد و در صورت نبود یا کمبود آن‌ها فعالیت گیاه مختل می‌شود. عناصری که گیاه برای رشد و فعالیت به مقدار بیشتری از آن‌ها احتیاج دارد عناصر ماکرو یا پرمصرف و برعکس، عناصری که در مقدار کمتر مورد نیازند عناصر میکرو یا کم مصرف گفته می‌شوند.
پرسش و پاسخ
- کودِ گیاهان چیست؟
کشاورز عزیز باید معنی کود را بداند. اهمیت کودها در کشاورزی مثل اهمیت غذا برای انسان‌ها است ولی همانطور که غذا خوردن بیش از حد باعث صدمه به سلامتی انسان می شود، کود دادن بدون برنامه و بیش از حد هم نمی‌تواند اثرات خوبی برای گیاه داشته باشد. پس کشاورزان عزیز قبل از مصرف هر کودی باید بدانند چه هدفی از کشت یا باغ خودشان دارند و اینکه بدانند نیاز آن گیاه چیست.
- عناصر غذایی ماکرو و میکرو در تغذیه گیاهان به چه معنی هستند؟
عناصر غذایی که تمام گیاهان نیاز دارند 16 عنصر است که بعضی از این عناصر در گیاه به مقدار بالا مصرف می‌شوند و نقش زیادی در عملکرد دارند. عناصر نیتروژن و فسفر و پتاسیم سه عنصر اصلی ماکرواند ولی گوگرد و کلسیم هم به دلیل مصرف بالا در گیاه جز ماکروها در نظر گرفته می‌شوند. سایر عناصر مثل آهن و منگنز و روی و بر و… به دلیل اینکه مقدار مصرف گیاه از این عناصر کم است جز عناصر میکرو دسته بندی می‌شوند.
- دسته بندی کودها در کشاورزی چگونه است؟
سه دسته از کودهای کشاورزی وجود دارد. کودهای زیستی، آلی و کودهای شیمیایی که سه دسته اصلی کودها هستند. دسته کودهای زیستی (کودهای میکروبی) شامل دو بخش کودهای زیستی زنده و غیرزنده‌اند. کودهای زیستی زنده حاوی موجودات زنده مانند باکتری و قارچ‌ها هستند که باکتری‌ها اثرگذاری بیشتری در کشاورزی دارند به دلیل اینکه باکتری‌ها باعث حلالیت عناصر شده و گیاه راحت‌تر می‌تواند عناصر را از خاک جذب کند. دسته کودهای آلی مانند اسید هیومیک است که این کودها بهساز خاک بوده و روی فعالیت میکروارگانیسم‌ها هم اثر می‌گذارند.
نکته: هر چند کودهای معدنی جز کودهای شیمیایی محسوب می‌شوند ولی تفاوت با کودهای شیمیایی این است که کودهای شیمیایی مستقیما از معدن استخراج شده و در کارخانه به فرم قابل حل یا دیرحل در می‌آیند (کود سولفات پتاسیم) ولی کودهای معدنی تحت عملیات شیمیایی قرار نگرفته و مستقیما از معدن به مزرعه انتقال می‌یابند.
- عملکرد کودهای زیستی یا میکروبی چگونه است؟
اولین اثر کودهای زیستی این است که عنصر را مستقیما از خاک گرفته و در اختیار ریشه‌ها قرار می‌دهند. کودهای زیستی در کنار کودهای شیمیایی کاملا نیاز گیاه را تامین می‌کنند. کودهای زیستی در شرایط شوری و تنظیم pH بسیار موثرند و طی سال‌ها اثرات بسیاری مفیدی برای خاک خواهند داشت.